ประเพณีรดน้ำดำหัว ประเพณีแห่งความเคารพ

เมื่อเทศกาลสงกรานต์เวียนมาถึง การเดินทางกลับไปพบปะสมาชิกในครอบครัวใหญ่ก็จะเกิดขึ้นอีกครั้ง ประเพณีสำคัญที่จะขาดไม่ได้เลยในทุกภูมิภาค คือ ประเพณีการรดน้ำดำหัว ประเพณีนี้จัดขึ้นโดยให้ผู้ใหญ่หรือผู้มีอาวุโสสูงสุดในที่นั้นเป็นตัวแทน ให้ลูกหลานได้นำน้ำหอมน้ำปรุงลอยดอกไม้หอมมารดที่มือของท่าน บางท้องถิ่นก็อาจจะราดรดทั้งตัว เป็นการมาขอพรจากผู้ใหญ่ไปในตัว ซึ่งก็ถือเป็นโอกาสดีในการที่ผู้ใหญ่จะได้ให้โอวาทแก่ลูกหลาน เพราะนานทีปีหนจะได้มาอยู่ร่วมกัน ได้เจอหน้าพบปะกับเครือญาติ และที่สำคัญพิธีนี้เป็นการแสดงออกถึงความเคารพที่มีต่อบุพการีและผู้มีพระคุณอีกด้วย 

พิธีนี้เมื่อจัดขึ้นในวัดที่มีพระเถรานุเถระที่เราเคารพศรัทธา เรียกว่า พิธีถวายน้ำสงกรานต์พระเถระผู้ใหญ่

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงได้เข้าร่วมพิธีถวายน้ำสงกรานต์พระเถระผู้ใหญ่ 

จึงกล่าวได้ว่าประเพณีรดน้ำดำหัวเป็นประเพณีแห่งความเคารพ ที่คนไทยนั้นได้สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน และสิ่งที่น่าสนใจค้นคว้าเพิ่มเติมคือความสำคัญของความเคารพ

ความเคารพนั้น หากเราจะศึกษาให้จริงจัง จากหนังสือ “ที่สุดแห่งธรรม ถึงได้ด้วยความเคารพ” คุณครูไม่เล็กท่านได้ให้ข้อมูลไว้ชัด โดยมีทั้งคำแปลและความหมาย ทั้งความหมายโดยย่อและความหมายโดยลึกซึ้ง ดังนี้

คำว่า เคารพ เป็นคำไทยที่แผลงมาจากภาษาบาลีว่า คารวะ และ ครุ

ครุ แปลว่า หนักแน่น ตระหนัก ธรรมชาติที่ควรได้ ไม่ควรทอดทิ้ง ไม่ควรดูหมิ่น

บุคคลที่ควรแก่ความเคารพ เช่น พระตถาคตเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า พระสาวกของพระตถาคตเจ้า อุปัชฌาย์ อาจารย์ มารดา บิดา พี่ชาย พี่สาว เป็นต้น ซึ่งเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้และความดีให้

ความเคารพ หมายถึง ความตระหนักในคุณงามความดีของบุคคล หรือสิ่งหนึ่งสิ่งใด จนกระทั่งอดไม่ได้ที่จะแสดงความยอมรับนับถือด้วยความจริงจังและจริงใจ

ดังนั้น โดยนัยที่ลึกซึ้ง ความเคารพที่แท้จริง จะทำให้บุคคลผู้มีความเคารพนั้น ไม่มีความคิดจะไปจับผิด ไม่คิดลบหลู่ดูถูก และไม่คิดตีเสมอใคร มีแต่ความคิดจะค้นหาคุณงามความดีในบุคคล หรือสิ่งนั้น ๆ และยังอดไม่ได้ที่จะยอมรับนับถือด้วยการยกย่อง เทิดทูน ทั้งต่อหน้าและลับหลัง มั่นคง จริงใจ ไม่เสแสร้ง เพื่อให้ความดีบังเกิดขึ้นในตนเองตามไปด้วย

หากเราได้เคารพบิดามารดาและผู้มีพระคุณด้วยความลึกซึ้งตามความหมายที่คุณครูไม่เล็กได้ให้ไว้ คุณธรรมความดีย่อมเพิ่มพูนในตนเอง ความรักใคร่สมัครสมานสามัคคีในครอบครัว ย่อมเกิดขึ้น เมื่อหน่วยที่เล็กที่สุดของสังคมเต็มเปี่ยมไปด้วยความเคารพ ความมั่นคงของสังคมย่อมเกิดขึ้นตามมา และความเป็นปึกแผ่นของพระพุทธศาสนาก็จะสามารถคาดหวังได้อย่างแน่นอน

ด้วยเหตุนี้เอง ความเคารพจึงได้ชื่อว่าเป็นธรรมที่คุ้มครองพระสัทธรรมให้คงอยู่อย่างแท้จริง

ขอกราบอนุโมทนาทุกท่านที่ได้กลับไปสืบทอดรักษาประเพณีรดน้ำดำหัวในวันสงกรานต์ หรือกราบถวายน้ำสงกรานต์พระเถระผู้ใหญ่ เพื่อแสดงออกซึ่งความเคารพที่แท้จริง และมีจุดมุ่งหมายที่จะเพิ่มพูนคุณธรรมในตัว ด้วยการมองหาความดีที่มีในตัวของบุพการี ครูบาอาจารย์และผู้มีพระคุณ แล้วนำไปประพฤติปฏิบัติเพื่อให้เป็นความดีในตัวของเราสืบต่อไป 

ขอขอบคุณ ข้อมูลจาก หนังสือที่สุดแห่งธรรม ถึงได้ด้วยความเคารพ

ขอขอบคุณ ภาพจากเพจการบ้าน, เพจภาพดีๆ072,
http://web2.mfu.ac.th, www.konthong.com

โครงการบรรพชาสามเณรฟื้นฟูพระพุทธศาสนาทั่วไทย ตอน บวชแล้วได้อะไรบ้าง

โครงการบรรพชาสามเณรฟื้นฟูพระพุทธศาสนาทั่วไทย ในปีพุทธศักราช 2562นี้ จัดขึ้นระหว่าง วันที่ 31 มีนาคม - 30 เมษายน พ.ศ.2562 ที่วัดพระธรรมกาย อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี

การบรรพชาสามเณรนั้น นอกจากจะเป็นการสืบทอดศาสนทายาทในพระพุทธศาสนาแล้ว ยังเป็นโอกาสในการให้ความรู้ ให้การอบรมขัดเกลาเยาวชนชายของเราให้มีความเป็นพุทธศาสนิกชนที่ดี ทำให้พวกเขาได้รู้จักการรับผิดชอบตนเองและสามารถอยู่ร่วมกับสังคมได้อย่างมีความสุข ภายใต้กรอบของระเบียบวินัยและศีลธรรมที่ดีงาม

การจะเปลี่ยนเด็กหรือวัยรุ่นให้มีพัฒนาการได้ดังที่กล่าวมานั้น ย่อมต้องอาศัยบทฝึกต่าง ๆ เช่น ความดีสากล ที่จะให้เค้าได้เกิดการเรียนรู้และปรับตัว เพื่อเพิ่มพูนความสามารถเฉพาะตัวและฝึกนิสัยที่ดีโดยใช้เวลาช่วงปิดภาคเรียนให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ ซึ่งช่วงเวลาประมาณ 1 เดือนของโครงการจึงถือว่าเหมาะสมที่จะก่อให้เกิดประโยชน์แก่ตัวของเด็กและพ่อแม่ผู้ปกครอง รวมถึงเป็นการสร้างพลเมืองและศาสนทายาทที่มีคุณภาพได้

บทฝึกสามเณรมีอยู่ด้วยกันหลายเรื่อง เช่น บทฝึกที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน ได้แก่ การใช้อิริยาบทต่างๆ มารยาทในการรับประทานอาหาร การใช้งานและทำความสะอาดในห้องต่าง ๆ เช่น ห้องน้ำ ห้องรับประทานอาหาร ห้องแต่งตัว ห้องนอน และ ห้องเรียน โดยออกแบบให้สามเณรได้เรียนรู้อย่างเหมาะสมแก่วัย อยู่ในท่ามกลางความใส่ใจของพระอาจารย์ พระพี่เลี้ยง 

สิ่งที่สามเณรจะได้รับการถ่ายทอดและฝึกฝน คือ ความสะอาด ความมีระเบียบ ซึ่งเมื่อกลับไปถึงบ้าน ผู้ปกครองอาจแปลกใจว่าลูกหลานของตน สามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างน่าชื่นใจ โดยใช้เวลาเพียงชั่วเดือนเดียว

ว่าที่สามเณรทั้งหมดจะได้รับการฝึกตั้งแต่เริ่มต้นเข้าโครงการ เมื่อเริ่มโกนผม ใส่ชุดขาว การเรียนรู้ก็เกิดขึ้นในทันที หากลองติดตามชีวิตของน้อง ๆ ดู จะเห็นว่าน่าสนใจ และอาจจะดูเป็นเรื่องแปลกสำหรับบางครอบครัวที่ลูก ๆ หลาน ๆ จะได้มาทำสิ่งเหล่านี้ด้วยตัวเขาเอง แต่เมื่อชมจากคลิปนี้แล้วจะเห็นว่า นี่คือโครงการที่ฝึกหัดขัดเกลาต้นกล้าของพระศาสนาให้เติบโตเป็นไม้ใหญ่ที่แข็งแรงต่อไป (คลิป 4 วัน ว่าที่สามเณรเรียนรู้อะไรบ้าง)

กิจวัตรในแต่ละวันของสามเณร เป็นการฝึกระเบียบวินัย การตรงต่อเวลา และการนั่งสมาธิ โดยจะมีการทำกิจกรรมเป็นหมู่คณะพร้อมเพรียงกัน ทำซ้ำ ๆ ทุกวันอย่างตลอดต่อเนื่อง ก่อให้เกิดนิสัยที่ดีติดตัวไปได้ เช่น การรู้รักสามัคคี ความมีน้ำใจ ช่วยเหลือแบ่งปันกัน ถือเป็นการฝึกนิสัยและความสามารถในการอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างดี ด้วยความสุภาพ และมีความเคารพให้เกียรติทั้งต่อพระอาจารย์และเพื่อนสามเณรด้วยกันเอง

กิจกรรมพิเศษ ได้แก่ นิทรรศการและภาพยนตร์สามมิติ ที่มีเนื้อหาเป็นความรู้ทางพระพุทธศาสนา เป็นการสอดแทรกสาระและองค์ความรู้ผ่านสื่อที่ตื่นเต้นชวนติดตาม สร้างความสนใจให้กับเด็กๆ โดยพวกเขาจะได้รู้ทั้ง พุทธประวัติ เรื่องกฎแห่งกรรม และความรู้เกี่ยวกับภพภูมิต่างๆ ซึ่งเป็นความจริงของชีวิตที่น่าศึกษา เพื่อจะได้เป็นภูมิคุ้มกัน ไม่ให้น้อง ๆ ดำเนินชีวิตผิดพลาด นอกจากนี้ก็ยังมีเรื่องราวของสามเณรอรหันต์ที่สามารถนำมาเป็นไอดอลหรือต้นแบบสำหรับเด็กได้

หากจะว่าไปแล้ว น้องๆที่มาบวชสามเณรเหล่านี้ถือว่าเป็นเด็กที่ได้โอกาสมากกว่าเด็กๆอีกหลายล้านคน การได้มาฝึกฝนอบรมผ่านในโครงการที่สมบูรณ์ทั้งในเรื่องขององค์ความรู้และการลงมือปฏิบัติ เป็นการเตรียมความพร้อมที่จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ เปรียบเสมือนได้ติดอาวุธทางปัญญาตั้งแต่เยาว์วัย นั่นคือ ธรรมะอันเป็นแก่นแท้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า นอกจากนี้การบวชยังนำพาความปลื้มใจให้แก่คุณพ่อคุณแม่ที่เห็นลูกได้แสดงความกตัญญูกตเวที และเป็นการสืบทอดประเพณีอันดีงามแก่คนรุ่นต่อไปอีกด้วย

ขอขอบคุณ เพจนิต้าหาเรื่อง, เพจข่าวบุญใจสว่าง , เพจภาพดีๆ072